Od 30 kwietnia 2018 r. obowiązuje ustawa z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców ( Dz. U. 2018 poz. 646), którą wprowadzono do polskiego prawa gospodarczego instytucję  działalności nierejestrowej.

Zgodnie z  brzmieniem art. 5  w/w ustawy,  nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną,  z której przychód należny nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia i jeśli dana osoba w okresie ostatnich 5 lat (60 miesięcy) nie wykonywała działalności gospodarczej.  Taka forma działalności nie podlega obowiązkowi wpisu do CEIDG.

Wysokość minimalnego wynagrodzenia  wskazana w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 września 2017 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2018 r. została ustalona na kwotę 2.100,00 zł, wobec czego przychód należny z działalności nierejestrowej, nie może w każdym miesiącu jej wykonywania przekroczyć kwoty 1.050,00 zł.

Co się stanie w sytuacji gdy wykonując działalność przekroczymy  kwotę 1050,00 zł ? 

Niestety, w takiej sytuacji działalność  ta stanie się działalnością gospodarczą, będzie zatem podlegała obowiązkowemu wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od daty w którym  nastąpiło przekroczenie kwoty 1.050,00zł.

Przychód należny należy definiować jako kwoty należne, choćby nie zostały one faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości towarów zwróconych, udzielonych bonifikat i skont.

Wykonywanie  działalności nierejestrowej jest uprawnieniem a nie obowiązkiem, zatem osoba rozpoczynająca działalność  może złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej, pomimo, że spełnia przesłanki do wykonywania działalności nierejestrowej.

W związku z faktem, iż taka działalność nie jest działalnością gospodarczą, nie powstaje obowiązek odprowadzanie stosownych składek do ZUS.

Co ważne, instytucja działalności nierejestrowej, nie ma zastosowania do działalności wykonywanej w ramach spółki cywilnej, jak również nie można jej wykonywać przy działalnościach wymagających uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do działalności regulowanej.

Podatek dochodowy w działalności nierejestrowej.

Działalność nierejestrowa podlega opodatkowaniu  podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych, tj. będzie miała do niej zastosowanie skala podatkowa 18% lub 32%. Przychód z działalności nierejestrowej kwalifikowany będzie jako przychód z innych źródeł co wynika wprost z brzmienia art. 20 ust. 1ba ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Co istotne osoba prowadząca taką formę działalności nie będzie miała obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy, a sam dochód z takiej działalności będzie wykazywać dopiero w rocznym zeznaniu podatkowym.

Podatek VAT w działalności nierejestrowej.                   

Pomimo, że zgodnie z ustawą prawo przedsiębiorców, działalność nierejestrowa nie jest działalnością gospodarczą, to na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2014 r. o podatku od towarów i usług (dalej VAT)  może być traktowana jak działalność gospodarcza, a osoba ją prowadząca może być tzw. Vatowcem.

Co do zasady jednak, biorąc pod uwagę limit przychodu w działalności nierejestrowej ustalony na kwotę 1050,00 zł, osoby prowadzące taką działalność będą podlegać  zwolnieniu podmiotowemu z podatku VAT, bowiem wartość ich sprzedaży nie przekroczy w roku podatkowym (poprzednim) kwoty 200.000,00 zł (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT ). Zaznaczyć  jednak należy, iż z takiego zwolnienia podmiotowego nie mogą skorzystać podatnicy określeni w art. 113 ust. 13 pkt 1-2 ustawy o VAT, czyli np. podmioty świadczące usługi prawnicze, doradcze.

Faktury, rachunki i ewidencjonowanie sprzedaży w działalności nierejestrowej.

Osoba prowadzącą działalność nierejestrową jest zwolniona co do zasady z obowiązku wystawiania faktur, czy rachunków, musi jednak wystawić stosowny dokument na żądanie klienta.  Taka Faktura/rachunek musi zawierać: datę wystawienia, numer kolejny, imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy, nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres, wykonanych usług, cenę jednostkową towaru lub usługi, kwotę należności ogółem.

Osoba prowadząca działalność nierejestrową  jest zobowiązana prowadzić  tzw. uproszczony rejestr sprzedaży. Prawo nie stawia wymogów formalnych w zakresie prowadzenia takiego rejestru, zatem przyjąć należy, iż powinien być on prowadzony przez przedsiębiorcę w sposób dla niego wygodny, ułatwiający i systematyzujący  prowadzoną sprzedaż. Uproszczony rejestr sprzedaży winien zawierać liczbę porządkową,  datę sprzedaży, wartość, sprzedaży (narastająco), jak również nr faktury jeśli była wystawiana. Taki rejestr może być prowadzony również  w formie papierowej.

Osoba prowadząca działalność nierejestrową ma również obowiązek przestrzegać prawa konsumenckiego, np. uprawnienia konsumenta do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni.

Autor: adw. dr Fabian Świder