Podział majątku wspólnego może zostać dokonany przez małżonków umownie lub w drodze postępowania przed Sądem.

pixabay.com

Co do zasady, wspólność majątkowa małżeńska ustaje z chwilą ustania małżeństwa w przypadku: rozwodu, unieważnienia małżeństwa, śmierci jednego z małżonków (w tym przypadku zazwyczaj podział majątku następuje wraz z działem spadku). Najczęstszym jednak przypadkiem jest dokonywanie podziału majątku przez byłych małżonków po rozwodzie.

Wspólność majątkowa małżeńska ustaje także na skutek: orzeczenia separacji małżonków; ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków; zawarcia przez małżonków umowy o ustanowieniu rozdzielności majątkowej (tzw. intercyzy); z chwilą sądowego ustanowienia rozdzielności majątkowej w sytuacji, gdy w stosunku do jednego z małżonków zostanie ogłoszona upadłość.

Majątek wspólny stanowią  wszystkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny), w szczególności do majątku wspólnego należą: pobrane wynagrodzenie za prace i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków; dochody z majątku wspólnego, jak również  z majątku osobistego każdego z małżonków; środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków; kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 300, z późn. zm).

Majątkiem wspólnym są i w konsekwencji podlegają ewentualnemu podziałowi np.: nieruchomości, spółdzielcze prawo do lokalu, majątek ruchomy (np.: samochód, wyposażenie domu), akcje i udziały w spółkach prawa handlowego (w aspekcie majątkowym a nie uprawnień korporacyjnych); nieruchomości i ruchomości nabyte przez zasiedzenie. Co ciekawe, podziałem majątku wspólnego mogą być w pewnych sytuacjach objęte także przedmioty pochodzące z przestępstwa – chociaż mowa tu raczej o składnikach majątku nabytych za środki pochodzące z przestępstwa lub np. środkach finansowych uzyskanych z działalności nielegalnej.

Oczywiście trzeba pamiętać, że  w konkretnych stanach faktycznych pewne składniki majątku, nawet wymienione powyżej,  mogą nie zostać objęte wspólnością majątkową małżeńską. Każda sprawa jest inna.

Co do zasady byli małżonkowie mogą dochodzić w postępowaniu o podział majątku ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, jest to jednak zagadnienie na oddzielny wpis na blogu.

W postępowaniu o podział majątku można dochodzić również rozliczenia nakładów i wydatków z majątku wspólnego na majątek osobisty, osobistego na majątek wspólny oraz z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego małżonka.

Dopuszczalne jest również rozliczenie w postępowaniu o podział majątku pożytków uzyskiwanych przedmiotu objętego podziałem przez byłego małżonka po ustaniu wspólności do czasu podziału majątku. Byli małżonkowie mogą również dochodzić rozliczenia z tytułu nieuzasadnionego zbycia i roztrwonienia przez drugiego małżonka składników majątku wspólnego.

W kolejnych wpisach będziemy się starali przybliżyć Państwu sposoby podziału konkretnych składników majątkowych, ustalania ich wartości oraz możliwość dochodzenia innych roszczeń związanych z danym składnikiem.

Autor: adw. dr Fabian Świder