Zasad\u0105 wynikaj\u0105c\u0105 z prawa rodzinnego jest domniemanie przynale\u017cno\u015bci do maj\u0105tku wsp\u00f3lnego wszystkich przedmiot\u00f3w nabytych w czasie trwania wsp\u00f3lno\u015bci przez oboje ma\u0142\u017conk\u00f3w lub przez jednego z nich (art. 31 k.r. i o.<\/em>). Przyj\u0105\u0107 zatem nale\u017cy, \u017ce udzia\u0142y lub akcje w sp\u00f3\u0142kach, nabyte wsp\u00f3lnie przez ma\u0142\u017conk\u00f3w lub tylko przez jednego z nich stanowi\u0105 maj\u0105tek wsp\u00f3lny. Dla wej\u015bcia danego sk\u0142adnika do maj\u0105tku wsp\u00f3lnego istotna jest co do zasady data jego nabycia. <\/p>\n\n\n\n W wyroku z dnia 20 maja 199 r. I CKN 1146\/97, Sad Najwy\u017cszy wskaza\u0142, \u017ce nabycie udzia\u0142\u00f3w lub akcji w czasie trwania ma\u0142\u017ce\u0144stwa przez jednego lub oboje ma\u0142\u017conk\u00f3w przes\u0105dza o wej\u015bciu tego sk\u0142adnika do maj\u0105tku wsp\u00f3lnego ma\u0142\u017conk\u00f3w z zastrze\u017ceniem jednak, \u017ce w takiej sytuacji wsp\u00f3lnikiem lub akcjonariuszem staje si\u0119 co do zasady ma\u0142\u017conek, kt\u00f3ry by\u0142 uczestnikiem czynno\u015bci prawnej i nabywc\u0105 akcji lub udzia\u0142\u00f3w. Oznacza to, \u017ce przedmiotem maj\u0105tku wsp\u00f3lnego staj\u0105 si\u0119 prawa maj\u0105tkowe wynikaj\u0105ce z nabycia udzia\u0142u lub akcji a nie prawa korporacyjne<\/strong>. Taki pogl\u0105d zosta\u0142 r\u00f3wnie\u017c utrzymany w nowszym orzecznictwie S\u0105du Najwy\u017cszego (Wyrok z dnia 21 stycznia 2009 r., II CSK 446\/08; Wyroku z 16 grudnia 2014 r., III CSK 55\/14)<\/em>.<\/p>\n\n\n\n Po\u017cytki z udzia\u0142\u00f3w lub akcji po ustaniu wsp\u00f3lno\u015bci maj\u0105tkowej ma\u0142\u017ce\u0144skiej<\/strong><\/p>\n\n\n\n Przyjmuj\u0105c, \u017ce akcje i udzia\u0142y mog\u0105 stanowi\u0107 maj\u0105tek wsp\u00f3lny ma\u0142\u017conk\u00f3w, mo\u017cliwe jest tak\u017ce rozliczenie w toku post\u0119powania o podzia\u0142 maj\u0105tku po\u017cytk\u00f3w z tych sk\u0142adnik\u00f3w w postaci dywidend uzyskiwanych przez jednego z ma\u0142\u017conk\u00f3w po ustaniu wsp\u00f3lno\u015bci ma\u0142\u017ce\u0144skiej do czasu dokonania podzia\u0142u maj\u0105tku. Rozliczenie takie mo\u017ce by\u0107 dokonane w post\u0119powaniu o podzia\u0142 maj\u0105tku na podstawie art. 567 \u00a7 3 k.p.c. w zw. z art. 686 k.p.c. (Postanowienie S\u0105du Najwy\u017cszego z dnia 29 stycznia 2016 r., sygn. akt: II CSK 82\/15; Postanowienie S\u0105du Najwy\u017cszego z dnia 31 stycznia 2013 r. II CSK 349\/12<\/em>).<\/p>\n\n\n\n Udzia\u0142y stanowi\u0105ce sk\u0142adnik maj\u0105tku wsp\u00f3lnego mog\u0105 by\u0107 na skutek postanowienia S\u0105du przyznane tylko jednemu z ma\u0142\u017conk\u00f3w, mog\u0105 by\u0107 r\u00f3wnie\u017c podzielone pomi\u0119dzy nich, z zastrze\u017ceniem jednak, \u017ce umowa nabycia udzia\u0142\u00f3w lub akcji lub statut sp\u00f3\u0142ki nie ogranicza takiego prawa w oparciu o art. 1831 <\/sup>k.s.h. (sp. z o.o.<\/em>) lub 3321 <\/sup>k.s.h. (sp\u00f3\u0142ka akcyjna<\/em>).<\/p>\n\n\n\n Zbycie udzia\u0142\u00f3w lub akcji przez jednego z ma\u0142\u017conk\u00f3w przed dokonaniem podzia\u0142u maj\u0105tku<\/strong><\/p>\n\n\n\n W trakcie post\u0119powa\u0144 o podzia\u0142 maj\u0105tku wsp\u00f3lnego, w kt\u00f3rych przedmiotem podzia\u0142u s\u0105 udzia\u0142y lub akcje, cz\u0119sto pojawia si\u0119 zagadnienie zbycia przez jednego z uczestnik\u00f3w post\u0119powania udzia\u0142\u00f3w\/akcji, bez zgody i wiedzy by\u0142ego ma\u0142\u017conka. W takich przypadkach S\u0105d dokonuj\u0105cy podzia\u0142u (na wniosek uczestnika post\u0119powania<\/em>) rozstrzyga o bezskuteczno\u015bci rozporz\u0105dzenia wzgl\u0119dem wsp\u00f3\u0142ma\u0142\u017conka udzia\u0142ami\/akcjami w przedmiocie, kt\u00f3ry by\u0142 obj\u0119ty wsp\u00f3lno\u015bci\u0105 ustawow\u0105 (art. 1036 k.c. w zw. z art. 46 k.r. i o.<\/em>). Powoduje to mo\u017cliwo\u015b\u0107 dokonania podzia\u0142u maj\u0105tku tak, jakby rozporz\u0105dzenie to \u2013 w zakresie uznanym za bezskuteczne \u2013 nie zosta\u0142o w og\u00f3le dokonane. Udzia\u0142 taki mo\u017ce by\u0107 zatem obj\u0119ty aktywami dzielonego maj\u0105tku i podlega\u0107 podzia\u0142owi (por. uchwa\u0142a S\u0105du Najwy\u017cszego z dnia 28 lipca 1993 r., III CZP 95\/93, OSN 1994\/2\/30<\/em>). <\/p>\n\n\n\n W przedstawionym kontek\u015bcie nale\u017cy zwr\u00f3ci\u0107 uwag\u0119 na orzeczenie S\u0105du Najwy\u017cszego z dnia 12 stycznia 2018 r. sygn. akt: II CSK 220\/17, w kt\u00f3rym S\u0105d Najwy\u017cszy rozstrzyga\u0142 kwesti\u0119 mo\u017cliwo\u015bci rozliczenia dywidend (po\u017cytk\u00f3w<\/em>), kt\u00f3re sta\u0142y si\u0119 nale\u017cne po dacie skutecznego zbycia udzia\u0142\u00f3w\/akcji, w sytuacji uznania przez S\u0105d dzia\u0142owy o bezskuteczno\u015bci takiego zbycia. S\u0105d Najwy\u017cszy stan\u0105\u0142 na stanowisku, \u017ce z faktu uznania zbycia za bezskuteczne, nie mo\u017cna wyprowadza\u0107 uprawnienie do \u017c\u0105dania od by\u0142ego ma\u0142\u017conka po\u0142owy dywidendy wyp\u0142acanej przez dana sp\u00f3\u0142k\u0119 w ka\u017cdym roku, w kt\u00f3rym sp\u00f3\u0142ka p\u0142aci dywidend\u0119. Bezskuteczno\u015b\u0107 rozporz\u0105dzenia udzia\u0142ami oznacza, \u017ce uczestnik bez kt\u00f3rego zgody je zbyto, mo\u017ce dochodzi\u0107 swojego prawa do dywidendy z po\u0142owy zbytych udzia\u0142\u00f3w (przy za\u0142o\u017ceniu ze udzia\u0142y w maj\u0105tku wsp\u00f3lnym s\u0105 r\u00f3wne), wobec nabywcy tych udzia\u0142\u00f3w oraz sp\u00f3\u0142ki. Brak w takiej sytuacji zdaniem S\u0105du Najwy\u017cszego podstaw do konstruowania uprawnienia uczestnika post\u0119powania wobec uczestnika, kt\u00f3ry te udzia\u0142y zby\u0142 skutecznie po dacie ich zbycia \u2013 ich wyj\u015bcia z maj\u0105tku wsp\u00f3lnego.<\/p>\n\n\n\n